تاثیر ویژگی های اجتماعی و کالبدی فضای شهری بر انسجام اجتماعی در مجتمع های مسکونی ( مطالعه موردی: آپارتمان های مرتفع شهر جدید)

شهر مکان اصلی زندگی بشر امروزی است و فضای شهری عرصه زندگی اجتماعی فرد محسوب می شود، این فضا بدون وجود انسان و عملکرد او هویتی مستقل از خود ندارد و تعاملات انسانی است که یک مکان را معنادار می کند و آن را به فضا تبدیل می کند، از طرفی دیگر با گسترش شهرنشینی ، ویژگی های انسجامی از جمله رشد روابط مبتنی بر اقتصاد پولی ونه روابط مبتنی بر احساسات و عواطف، محافظه کاری ، کاهش اعتماد ، عدم تجانس و ناهمگونی شهرها به دلیل هجوم مهاجرین و مردمانی با ریشه های قومی ، فرهنگی و نژادی مختلف موجب بروز ناهماهنگی و تضاد در درون شهرها می شود و زندگی شهری را در عین تنوع دشوارتر می سازد و تسامح بیشتری را طلب می کند، در چنین وضعیتی ”آنومی“ یا بی هنجاری در شهرها توسعه می یابد و به تضعیف ”انسجام مکانیکی“ و رشد زندگی تصنعی و غیرشخصی کمک می کند؛ مشهد به عنوان یک کلان شهر و دارابودن ویژگی های کلان شهری، به طور عام و مجتمع های مسکونی به طور خاص نیز همواره با مساله انسجام ( کم رنگ شدن مولفه های انسجامی) مواجه بوده است؛ به همین منظور در این تحقیق سعی شده تا با تلفیق دو روش کمی و کیفی به فهم انسجام اجتماعی در این مجتمع دست یابیم. بر این اساس در بخش کیفی نمونه گیری هدفمند و با ملاک اشباع نظری 10 نفر از ساکنین و در بخش کمی با استفاده از فرمول کوکران 220 نفر انتخاب گردیدند. یافته های بدست آمده در بخش کیفی شامل 15 مقوله عمده است که عبارتند از وجود مرکز تعاملات، استفاده از امکانات کالبدی موجود در مجتمع ، استقلال نسبی در خدمات، احترام قائل شدن برای مجتمع، تمایز گذاری روشن شهر، وجود امنیت، تعلق به مکان، همدلی، همکاری، تعهد (مسئولیت پذیری)، اعتماد متقابل، تعاملات گرم و صمیمی و عدم تمایل به تغییر؛ مقوله انتخابی از مجموعه این مقولات « انسجام فروبسته» نامیده شد، راهبرد چنین مفهومی، خودمختاری اجتماعی از سوی ساکنین می باشد و پیامد چنین پدیده ای انفکاک اجتماعی میان مجتمع و شهر از نظر انسجام اجتماعی می باشد. در بخش کمی نیز نتایج حاصل از رگرسیون نشان می دهد، با افزایش «امنیت»، «استقلال نسبی در خدمات»، «قائل بودن احترام اجتماعی بالا برای مجتمع»، «تعلق به مکان» و «شدت استفاده از امکانات کالبدی موجود در مجتمع» ، احساس انسجام اجتماعی در مجتمع افزایش می یابد و این در حالی است که متغیرهای زمینه ای و مدت اقامت در مجتمع بر احساس انسجام اجتماعی تاثیر ندارد.